استصحاب کلی قسم دوماستصحاب کلی قسم دوم استصحاب کلّیِ مردّد در انطباق بر فرد مقطوع البقاء و فرد مقطوع الارتفاع است. ۱ - تعریفاستصحاب کلی قسم دوم، به استصحابی گفته می‌شود که مستصحب آن کلی می‌باشد، اما شک در بقای کلی ناشی از این است که از ابتدا تردید وجود دارد که آیا کلی در ضمن این فرد به وجود آمده تا الآن هم قطع به بقای آن باشد، یا در ضمن فرد دیگری به وجود آمده تا الآن قطع به عدم بقا و ارتفاع آن باشد. ۲ - منشأ شک استصحاب کلی قسم دومپس منشأ شک، مردد بودن فرد که کلی در ضمن آن به وجود آمده بین دو نوع (گنجشک و فیل) است که یکی از آنها مقطوع البقاء و دیگری مقطوع الارتفاع می‌باشد؛ برای مثال، شخصی یقین دارد که «کلی حیوان» در خانه به وجود آمده، ولی شک دارد آیا آن کلی در ضمن گنجشک است که حدود یک سال عمر می‌کند و یا در ضمن فیل است که بیش از چهل یا پنجاه سال عمر می‌کند؛ حال پس از گذشت یک سال شک می‌کند که آیا کلی حیوان در خانه وجود دارد یا خیر. در این جا منشأ شک این است که او از اول مردد بوده که کلی در ضمن کدام فرد به وجود آمده است؛ اگر در ضمن فرد قصیر العمر به وجود آمده باشد، هم اکنون مقطوع الارتفاع است و اگر در ضمن فرد طویل العمر محقق شده باشد، هم اکنون مقطوع البقاء است. ۳ - مجرای استصحاب کلی قسم دومدر این قسم فقط «استصحاب کلی» جاری است و «استصحاب فرد» جاری نمی‌شود، چون در کلی، ارکان استصحاب (یقین سابق و شک لاحق) موجود است، ولی در فرد، بعضی از ارکان استصحاب (یقین سابق) وجود ندارد، چون هیچ یک از دو فرد، متیقن نمی‌باشد. [۹]
الاستصحاب فی الشریعة الاسلامیة، کوثرانی، محمود، ص۲۵۷.
[۱۰]
الوصول الی کفایة الاصول، شیرازی، محمد، ج۵، ص۱۱۶.
[۱۴]
علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، مغنیه، محمد جواد، ص۳۶۶.
[۱۶]
کفایة الاصول، فاضل لنکرانی، محمد، ج۵، ص۳۶۸.
[۱۷]
سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۱۴، ص۴۲۸.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۷۷، برگرفته از مقاله «استصحاب کلی قسم دوم». رده‌های این صفحه : استصحاب کلی
|